Μη κρατικά ΑΕΙ με διακρατικές συμφωνίες – Το «άρθρο 28» λύνει τον «γόρδιο δεσμό» πριν αλλάξει το «άρθρο 16»
Μία νέα σελίδα στο τοπίο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα επιχειρήσει να γυρίσει η κυβέρνηση, όπως προέκυψε από την ομιλία του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, στις προγραμματικές δηλώσεις της νέας κυβέρνησης.
Με «όχημα» τις διακρατικές συμφωνίες και θεμέλιο το άρθρο 28 του Συντάγματος, η κυβέρνηση προτίθεται να βάλει φρένο στο κρατικό μονοπώλιο για την ανώτατη εκπαίδευση, θεσμοθετώντας μη κρατικά ΑΕΙ, χωρίς να χρειαστεί να αλλάξει (κάτι που δεν μπορεί να γίνει χωρίς Συνταγματική Αναθεώρηση) το «άρθρο 16».
«Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, εφαρμόζουμε πλήρως τη μεγάλη μεταρρύθμιση, που ψηφίστηκε από την προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου Παιδείας», τόνισε ο κ. Μητσοτάκης, προσθέτοντας: «Τα δημόσια πανεπιστήμιά μας αλλάζουν. Ανοίγονται στον κόσμο, παρέχουν πτυχία τα οποία έχουν πια μεγαλύτερη αξία σε μία αγορά εργασίας η οποία αλλάζει ραγδαία. Οι διακρατικές συμφωνίες του άρθρου 28 του Συντάγματος, προσφέρουν σήμερα τη δυνατότητα, με την ευθύνη της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης, να υπάρξει αναγνώριση ξένων πανεπιστημίων, που θα ήθελαν να επενδύσουν στην Ελλάδα. Κάτι τέτοιο θα ξεκαθάριζε την κατάσταση στο σημερινό τοπίο της μεταλυκειακής εκπαίδευσης και θα προετοίμαζε το δρόμο για τη μεγάλη μεταρρύθμιση του άρθρου 16. Και σ’αυτό το δρόμο, θα κινηθούμε άμεσα», δήλωσε, αποτυπώνοντας με αυτό τον τρόπο πως θα ξεπεραστεί το εμπόδιο για την αναθεώρηση του Συντάγματος, καθώς αυτή «βγαίνει εκτός» πλαισίου τετραετίας.
Προκειμένου να μην υπάρχει υπόνοια αντισυνταγματικότητας της εφαρμογής ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων στη χώρα μας, προβλέπεται αφενός να υλοποιηθούν οι διακρατικές συμφωνίες (αρθρο 28 Συντάγματος) και αφετέρου εποπτικό/συντονιστικό ρόλο να αναλάβει η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), μέσω της οποίας, τα υπό ίδρυση πανεπιστήμια, θα πρέπει να πληρούν αυστηρά κριτήρια.
Συγκεκριμένα, όπως ορίζει το άρθρο 28, «οι γενικά παραδεδεγμένοι κανόνες του διεθνούς δικαίου, καθώς και οι διεθνείς συμβάσεις, από την επικύρωσή τους με νόμο και τη θέση τους σε ισχύ, σύμφωνα με τους όρους καθεμιάς, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού ελληνικού δικαίου και υπερισχύουν από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου. H εφαρμογή των κανόνων του διεθνούς δικαίου και των διεθνών συμβάσεων στους αλλοδαπούς τελεί πάντοτε υπό τον όρο της αμοιβαιότητας».
Ήδη διερευνώνται οι προθέσεις από τον Πιερρακάκη
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο νέος υπουργός Παιδείας, Κυριάκος Πιερρακάκης, ήδη διερευνά σε βάθος το συγκεκριμένο ζήτημα. Για την ασφαλή «χαρτογράφηση» του τοπίου και των προοπτικών, που ανοίγονται για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, εξετάζονται σε πρώτη φάση, οι προθέσεις πανεπιστημιακών ιδρυμάτων από την Ευρώπη.
Χωρίς να απαξιώνονται στο ελάχιστο τα δημόσια πανεπιστήμια, των οποίων η αναβάθμιση αποτελεί βασική προτεραιότητα, η κυβέρνηση προσβλέπει στην υποστήριξη της πλειοψηφίας των πολιτών σχετικά με την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων -ανεξάρτητα από τις ηχηρές φωνές, οι οποίες αναμένεται να προέλθουν από την αντιπολίτευση- καθώς με αυτό τον τρόπο, θα δοθεί μία ρεαλιστική διέξοδος στους νέους, οι οποίοι δεν εισήλθαν σε κάποιο κρατικό ΑΕΙ, ώστε να παραμείνουν για σπουδές στη χώρα τους.
Τέλος, με την προϋπόθεση ότι τα μη κρατικά πανεπιστήμια δεν θα έχουν κερδοσκοπικό χαρακτήρα, όπως ορίζει ο νομοθέτης, δεν μπορεί να καταγραφεί κάποιο κώλυμα για την έλευση στην Ελλάδα των ΑΕΙ από το εξωτερικό. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να ισχύσει το ίδιο ρυθμιστικό πλαίσιο μεταξύ ελληνικών και αλλοδαπών ΑΕΙ.
Το παράδειγμα της Κύπρου
Αρκεί να σκεφτεί κανείς πως αυτή τη στιγμή, περίπου το 1/3 των φοιτητών στα κυπριακά πανεπιστήμια είναι Έλληνες.
Όπως δε ανέφερε χαρακτηριστικά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης μιλώντας στον ΣΚΑΪ FM το πρωί της Παρασκευής: «Έχω πει πολλές φορές ότι η πιο δύσκολη στιγμή, η στιγμή που ντράπηκα – και ήμασταν πάντα στη σωστή πλευρά της ιστορίας ως παράταξη, ήταν όταν είχα πάει στην Κύπρο για μια επίσκεψη για να δω τους φοιτητές των δημοσίων αλλά και των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Και είδα ότι εδώ, είμαστε όχι χρόνια αλλά δεκαετίες πίσω στην αντίληψη».
Σχετικά δε με την πιθανή «σύγχυση» μεταξύ «κολλεγίων» και «πανεπιστημίων», ο ίδιος αποσαφηνίζει πως: «αναφερόμαστε σε πανεπιστήμια, όχι σε κολλέγια. Και τα δημόσια και τα ιδιωτικά θα υπάγονται κάτω από τον ίδιο έλεγχο. Με κανόνες λειτουργίας, δεν θα είναι ανεξέλεγκτα. Όπως υπάρχει αυτοδιοίκητο, το οποίο κανένας δεν το αμφισβητεί και κανένας δεν το παραβιάζει, υπάρχουν, όμως, και αρχές κάτω από τις οποίες υπάγεται η τριτοβάθμια εκπαίδευση. Τα πανεπιστήμια πρέπει να είναι ελεύθερα, να υπάρχει ουσιαστικό άσυλο, αληθινό άσυλο, άσυλο ιδεών, το οποίο το κατοχυρώνει μέρα με τη μέρα η Κυβέρνηση αυτή. Να μπορεί ο καθένας να κάνει και να λέει ό,τι θέλει, χωρίς να φοβάται, χωρίς να βρίσκεται ανάμεσα σε παραβατικούς, πράγματα αυτονόητα τα οποία νομίζω ότι δεν θα έπρεπε να τα συζητάμε, αλλά χρειάζεται να τα συζητάμε, όσο υπάρχει ο κίνδυνος και όσο πρέπει να γινόμαστε κάθε μέρα και καλύτεροι».
Κάλεσμα σε Ανδρουλάκη
Σημειώνεται πως στις δηλώσεις του στη Βουλή ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης κάλεσε δε τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, Νίκο Ανδρουλάκη, να συμπορευτούν, προκειμένου να εξασφαλιστεί ο αριθμός των 180 βουλευτών, για την ψήφιση του άρθρου: «Εύχομαι ειλικρινά, κύριε Ανδρουλάκη, να μην ξανακάνετε το ίδιο λάθος και να σταματήσει αυτή η ελληνική ιδιαιτερότητα του κρατικού μονοπωλίου στην ανώτατη εκπαίδευση».
Η αντίδραση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ
Παρά τους υψηλούς αντιπολιτευτικούς τόνους που είχε κατά την ομιλία του ο πρόεδρος του ΠΑΣ0Κ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. φάνηκε ανοιχτός σε συζητήσεις υπό όρους για την είσοδο των ιδιωτικών πανεπιστημίων στη χώρα.
«Όπως έχω δηλώσει επανειλημμένα προτεραιότητά μας είναι η ενίσχυση του δημόσιου πανεπιστημίου για να έχουν τα εφόδια, που χρειάζονται όλα τα ελληνόπουλα. Αλλά δεν είμαστε αρνητικοί στην ουσιαστική ρύθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με γνώμονα την αυτονομία, τη λογοδοσία και τα υψηλά στάνταρ, που πρέπει να πληρούνται όπως και σε άλλες χώρες» είπε ο Ν. Ανδρουλάκης σχετικά και πρόσθεσε: «Σε κάθε περίπτωση μην περιμένετε να δεχθούμε ως ισότιμα πανεπιστήμια, ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, που θα βάλουν απλά μια ταμπέλα και θα κάνουν εμπόριο πτυχίων».
